عنصری که همه فرش های دستباف ایرانی را به هم پیوند می دهد، گره از سه عنصر تار، پرز و پود است.
منظور از تار مجموعه نخ هایی است که به موازات یکدیگر و به صورت عمودی بین دو سر دستگاه بافندگی قرار گرفته اند که اغلب از پنبه ساخته شده اند.
فرش های ایرانی مانندفرش ابریشم کوچک را می توان با توجه به طرح خود به دو گروه بزرگ تقسیم کرد: فرش های ایرانی با طرح گل و منحنی یا طرح هندسی.
سطح قابل رویت فرش که به آن پرز می گویند از نخ های کوتاهی تشکیل شده است که اغلب از پشم ساخته می شوند و روی تار در امتداد عرض فرش گره می زنند.
بین یک ردیف گره و ردیف بعدی، بافت از یک یا چند تار تشکیل می شود که اغلب از پنبه است، گره فرش ایرانی در اصل دو نوع است: گره گیوردس ترکی و گره سنه ایرانی.
گره فارسی نامتقارن، گره شامل دو نخ تار است، اما در گره نامتقارن فقط یکی پیچیده می شود، در حالی که دیگری آزاد می ماند، در مورد گره ترکی که یک گره متقارن است، دو تار تار هر دو به هم پیچیده شده اند و دو حلقه متقارن را تشکیل می دهند.
تزیین فرش ایرانی با نقوشی است که می توان آنها را به سه گروه تقسیم کرد: نقوش حاشیه، نقوش تزیینی، نقوش صحرایی از جمله: طرح بوته معروف به طرح کشمیر، طرح گل که در فارسی به معنی گل و نگاره هراتی، مینا است.
طراحی خانی، طراحی شه عباسی و بسیاری دیگر.
مواد مورد استفاده در گره زدن فرش ایرانی عبارتند از: پشم، پنبه و ابریشم، برای گره زدن پشم از پشم و ابریشم و برای تار و پود از پشم و پنبه استفاده می شود.
کیفیت پشم با توجه به منطقه مبدا تغییر می کند، گوسفند کوهی بیش از همه مورد توجه است، از جمله به گوسفند کورک اشاره می کنیم که از ناحیه خراسان می آید که از شانه زدن پشم گوسفند در زمستان و بریدن آن در بهار به دست می آید.
